Ćwiczenia logopedyczne dla 3-latka

Mój młodszy synek ze względu na przerost migdałka gardłowego i związane z tym wysiękowe zapalenie ucha, miał poważny niedosłuch (o drodze M. od głuchoty do świata dźwięków pisałam tutaj, o zdradliwej naturze tej choroby pisałam tutaj). Zabieg wycięcia migdałka i drenaż uszu, przywróciły mu słuch. Dziś, 3 miesiące po zabiegu postęp w rozwoju mowy jest ogromny. Potrafi opisać większość rzeczy, buduje zdania. Dzięki lepszej komunikacji, świetnie odnajduje się wśród dzieci, z łatwością wchodzi z nimi w interakcje (o różnicach w sposobie zabawy dzieci nie(do)słyszących i dzieci słyszących pisałam tutaj). Nadal jednak musimy gonić rówieśników pod kątem mowy.

[Pierwszą część zaleceń logopedy dla mało mówiącego dziecka znajdziesz tutaj.]

Skrzyżowana lateralizacja i jej konsekwencje dla rozwoju mowy

Neurologopeda, pod okiem której M. uczy się mówić zdiagnozowała skrzyżowaną lateralizację- dominujące lewe ucho, ale prawe oko, ręka, noga. Lewouszność wpływa na zniekształcanie wypowiadanych wyrazów, trudności w zapamiętywaniu słów. Może to także wyjaśniać jego szybką dekoncentrację podczas słuchania tekstów czytanych -ogólnie- kłopoty z koncentracją, a to dlatego, że dzieci te uruchamiają prawopółkulowe strategie przetwarzania języka.

W wyniku tego, w mowie M. często pojawia się elizja, czyli opuszczanie sylaby początkowej lub końcowej (np. zupa midolowa, komotywa), co jest związane z nieprawidłowo działającą percepcją słuchową. Dzieci lewouszne często gubią sylaby, ponieważ ich słuch fonemowy nie działa poprawnie.

Dodatkowo, konsekwencją przerośniętego migdałka, jest nawyk oddychania ustami, a nie nosem, co sprawia, że mowa jest bardziej nosowa i mało wyraźna.

Lewouszność jest przyczyną trudności: z powtarzaniem nowych słów i prawidłową artykulacją, z zapamiętaniem sekwencji poleceń, z rozumieniem przekazów językowych w hałasie, a także z pisaniem ze słuchu. W słyszeniu lewousznym dłuższa jest droga którą pokonują dźwięki od lewego ucha do prawej półkuli mózgowej (ok. 0,4-0,9 milisekundy). Dzieci słyszące lewousznie narażone są na bloki emocjonalne podczas mówienia i często gubią sylaby.

Ilona Wątor, neurologopeda, Gabinet Neurologopedyczny SY-LA-BA

Książka Socjomatki

Test na lateralizację

Sprawdzenie dominującego ucha jest dosyć proste i możesz wykonać je w domu. Wystarczy postawić tykający cichutko zegarek na stole i poprosić, aby dziecko nadstawiło ucho, aby go posłuchać. Warto kilka razy przeprowadzić taki test- np. z wykorzystaniem muszli, itp. U nas wynik był jednoznaczny- za każdym razem lewe uszko.

Zalecone ćwiczenia logopedyczne

Neurologopeda zaleciła ćwiczenia stymulujące:

1. percepcję słuchową

• opowiadanie przez dziecko tego, co zostało przeczytane lub opowiedziane przez rodzica,
• mówimy nazwy 2, a potem 3 obrazków, dziecko układa zgodnie z usłyszaną kolejnością,
• ćwiczenia słuchu fonemowego – różnicowanie wyrazów o podobnym brzmieniu.

2. koordynację wzrokowo – ruchową

• piosenki związane z pokazywaniem części ciała np. „Głowa, ramiona, kolana, pięty…”, „Tu lewą mam nóżkę, a tu prawą mam…”, itp.

3. analizę i syntezę wzrokową

• szukanie różnic i podobieństw na obrazkach- rysujemy dwa takie same obrazki z jedną różnicą; My korzystamy także z książeczek „Kolorowy las” i „Kolorowe morze” Wydawnictwa Nasza Księgarnia- piękne, dostosowane do wieku 2-4 latka, nie dostaje się oczopląsu od wielości detali, a zarazem wyszukanie różnicy nie jest zbyt banalne. Duży plus za poręczny rozmiar, dzięki któremu dziecko może samo trzymać książeczkę w rączkach.
  

4. ćwiczenia kategoryzacji

• segregowanie klocków kolorami/ kształtem,
• kategoryzowanie tematyczne- dziecko dzieli obrazki ze względu na łączącą je cechę np. meble/pojazdy, jedzenie/zwierzęta itp.

5. posługiwanie się sekwencjami ruchowymi, wzrokowymi, słuchowymi, czasowymi i in.

• odtwarzanie ciągu obrazków np. kurka, kurka, krówka – naśladowanie lub kontynuowanie sekwencji wzrokowych,
• zapamiętywanie i układanie obrazków pokazywanych jednocześnie (pamięć symultaniczna) lub po kolei (pamięć sekwencyjna),
• trening myślenia przyczynowo-skutkowego- korzystamy z zestawu „Opowiem Ci mamo”, Wydawnictwo Alexander (10 historyjek 4-elementowych, które należy ułożyć w odpowiedniej kolejności, aby opowieść miała sens).

Dobrym ćwiczeniem okazała się także książka „Binek i Pulpet w świątyni Majów” Wydawnictwa Dwie Siostry. Śledzenie, gdzie Binek był najpierw, co stało się potem, dlaczego znalazł się tu, itd. naprawdę fajna zabawa! Z początku sama miałam problem, żeby połączyć tę historię w całość.

6. usprawnienie właściwego toru oddechowego

• bańki mydlane, dmuchanie świeczek/balonów, dmuchanie przez słomkę piłeczek z papieru, itd.

7. naukę czytania samogłosek

• A, U, I, O, E, Y- wydrukować, wyciąć, malować razem z dzieckiem, itd.,
• dodatkowo korzystamy z „Elementarza dla dzieci z dysleksją”, Wydawnictwo Nasza Księgarnia- absolutnie genialna pozycja- nauka liter, sylab oraz całych wyrazów. Do tego bardzo ciekawe treści, masa ciekawostek, duża czcionka. Niech nie zniechęca Was tytuł. Wszak moje dziecko również nie ma dysleksji, ale naprawdę świetnie przygotowana pod kątem dzieci, które chcą nauczyć się rozpoznawać literki, składać sylaby i czytać. Jestem absolutnie zachwycona tą pozycją!

8. nauka poprawnej artykulacji

• Program słuchowy „Słucham i uczę się mówić”, Wydawnictwo Arson,
• „Pucio i ćwiczenia z mówienia” Wydawnictwo Nasza Księgarnia- Pucia chyba nikomu nie trzeba specjalnie przedstawiać. To cała seria książek dla najmłodszych, w których główny bohater uczy się pierwszych słów, a w powyższej- trzeciej części- tworzy swoje pierwsze zdania zgodnie z regułami gramatyki. Dla nas rewelacja!

• „Wierszyki ćwiczące języki” Wydawnictwo Nasza Księgarnia- łatwe do powtórzenia przez dziecko wierszyki, zabawne ilustracje, poczucie humoru, wielki plus za konkretne wskazówki na co zwrócić uwagę podczas konkretnego ćwiczenia.

• „Zeszytowy trening mowy”, Wydawnictwa Nasza Księgarnia- kontynuacja „Wierszyków ćwiczących języki”, dobra, pożyteczna zabawa- tak można byłoby podsumować tę pozycję. Sporo gier i zabaw, w których laitmotivem są ćwiczenia trudnych głosek, a ponadto ćwiczenia sprawności grafomotorycznej, słuchu fonemowego oraz rozwijania wyobraźni twórczej.

---

Dziękuję serdecznie neurologopedzie, mgr Ilonie Wątor, z Gabinetu Neurologopedycznego SY-LA-BA za konsultację merytoryczną podczas powstawania tego tekstu.

---

---

---

---

• 

• 

• 

• 

• 

•