Mamy obecnie możliwość zaszczepienia dzieci z grupy wiekowej 5-11 lat przeciwko COVID-19. Czy szczepić dzieci czy nie? I dlaczego?
Przez wiele miesięcy mówiło się o tym, że dzieci nie chorują lub że chorują rzadko na COVID-19, a jeśli już im się zdarzy – to najczęściej chorują łagodnie.
Sytuacja uległa zmianie, kiedy najpierw pojawił się wariant Delta, a potem Omikron. Okazało się, że dzieci do tej pory odporne na wirusa lub przechodzące chorobę bardzo łagodnie zaczęły lądować w szpitalach pod respiratorami. Lekarze zaczęli również częściej raportować powikłania po COVID-19 obserwowane u dzieci.
Powikłania po COVID-19 u dzieci
- PIMS – wieloukładowy zespół zapalny układu krążenia powiązany z COVID-19, w tym także zapalenie mięśnia sercowego (może wystąpić także po bezobjawowym zakażeniu SARS-CoV-2).
Częstość występowania: jeden na kilkaset do tysiąca dzieci. - Tzw. „long COVID”, czyli odroczone w czasie długofalowe skutki przechorowania covid-19 takie jak: osłabienie, złe samopoczucie, szybkie męczenie się, zaburzenia snu, duszność, kołatanie serca, brak węchu.
Częstość występowania: ok. 10% dzieci zakażonych SARS-CoV-2.
[Z badania przeprowadzonego we współpracy z brytyjskim Narodowym Instytutem Badań nad Zdrowiem wynika, że jedno na siedmioro dzieci, które zachorowały na SARS-CoV-2, może mieć objawy tzw. long COVID.]
Podstawowe informacje o szczepionce Pfizera dla dzieci
Szczepionka dopuszczona do użytku dla dzieci w wieku od 5 r.ż. to ta sama szczepionka Pfizera, którą przyjmują dorośli. Jedyna różnica jest taka, że dawka jest 3-krotnie mniejsza (10 mikrogramów). Do dziś szczepionką „dziecięcą” zostało zaszczepionych 5 milionów dzieci (głównie w Stanach Zjednoczonych, gdzie ta szczepionka pojawiła się najszybciej), natomiast szczepionką „dla dorosłych” ponad 2 miliardy ludzi na świecie.
Jak wyglądały testy kliniczne szczepionki Pfizer dla dzieci?
W testach klinicznych wzięło udział 4650 dzieci w wieku od 5 do 11 lat. Co ciekawe, Polska była jednym z czterech krajów, których dzieci zaproszono do testów klinicznych obok Stanów Zjednoczonych, Hiszpanii i Finlandii. 2/3 badanych dzieci (3100 dzieci) otrzymały dwie dawki szczepionki w odstępie 3 tygodni, 1/3 dzieci (1550 dzieci) otrzymała placebo.
Badanie kliniczne prowadzone wśród dzieci miało na celu ustalenie właściwej dawki, która byłaby tak samo skuteczna u dzieci, jak u dorosłych. Przyglądano się także niepożądanym objawom poszczepiennym.
Jaką skuteczność szczepionki dla dzieci osiągnięto w testach klinicznych?
W całej grupie zaszczepionych dzieci zachorowała na COVID 3 dzieci (raportowane objawy obejmowały katar, lekki kaszel i stan podgorączkowy, w żadnym przypadku nie było konieczności hospitalizacji). W grupie niezaszczepionych -16 dzieci, co daje wynik skuteczności szczepionki 91%.
Odrobina matematyki. Biorąc pod uwagę liczebność próby testów klinicznych, w której 3100 dostała szczepionkę, a 1550 placebo, z czego w pierwszej grupie zachorowała 3 dzieci, a w drugiej 16 otrzymujemy taki wynik:
Prawdopodobieństwo zachorowania na COVID-19 dziecka po otrzymaniu szczepionki: (03/3100)x100%=0,09%
Prawdopodobieństwo zachorowania na COVID-19 dziecka bez szczepionki:
(16/1550)x 100%=1,03%
Podanie szczepionki to ponad 11-krotnie niższe ryzyko (1,03/0,09=11,44) zachorowania na covid-19, a nawet jeśli ono wystąpi w przypadku zaszczepionych dzieci przebieg choroby jest lżejszy.
Objawy niepożądane u dzieci po szczepionce
- do najczęściej zgłaszanych należą: ból w okolicy nakłucia, zmęczenie, ból głowy, dreszcze, ból w mięśniach, gorączka, bóle stawów, obrzęk węzłów chłonnych. Te działania niepożądane występują zwykle ciągu 2 dni po szczepieniu i trwają od 1 do 3 dni;
- zapalenie mięśnia sercowego
częstość występowania: 1 na ok. 100 000 zaszczepionych. zapalenie mięśnia sercowego (od 20 do 40 razy częściej występuje po przechorowaniu COVID-19).
Czy są jakieś badania nad długoterminowymi skutkami szczepionek Pfizer-BioNTech COVID-19?
Ponieważ badania kliniczne szczepionki COVID-19 rozpoczęły się dopiero latem 2020 r., nie jest jeszcze jasne, czy i ewentualnie jakie będą długoterminowe skutki szczepionek.
Australijski departament zdrowia przekonuje, że “podobnie jak żywność i leki, szczepionki nie utrzymują się długo w organizmie. Aktywne składniki szczepionek, mRNA stosowane w szczepionkach Pfizer są całkowicie usuwane przez organizm w ciągu kilku dni. Inne składniki, takie jak lipidy, emulgatory i konserwanty, które pomagają bezpiecznie dostarczyć szczepionkę do komórek, są przetwarzane w ciągu około jednego dnia.” źródło: https://www.health.qld.gov.au/…/long-term-effects-of…
Mamy więc trzy główne argumenty, by szczepić dzieci:
- zmniejszenie ryzyka ciężkiego zachorowania na COVID-19,
- 20-40-krotnie zmniejszenie ryzyka PIMS i
- uniknięcie powikłań tzw. „long COVID”.
Dodatkowym argumentem jest zmniejszenie zaraźliwości wirusa i ochrona innych osób przed nim, które z różnych przyczyn nie mogą się zaszczepić.
Dyskusja
Sceptykom zostawiam pod indywidualną rozwagę trzy kontrargumenty. Być może kogoś skłonią do dalszych poszukiwań.
1. Jest grupa naukowców, która nie mówi o szkodliwości szczepionek na covid-19, ale sprzeciwia się używaniu ich na masową skalę w czasie pandemii. Takie działanie ma ich zdaniem prowadzić do osłabienia naturalnego systemu odpornościowego i napędzać powstawanie kolejnych wariantów wirusów. Z ich postulatami możecie zapoznać się tutaj: https://www.voiceforscienceandsolidarity.org/
2. Próba badawcza testów klinicznych dzieci była stosunkowo mała.
3. Jedyne opublikowane i uznane przez środowisko medyczne i administracyjne (warunkujące dopuszczenie szczepionek do użycia) testy kliniczne zostały sfinansowane przez producenta, czyli firmę Pfizer.
Czy te argumenty przekreślają wiarygodność wyników? Nie popadając w paranoję teorii spiskowych i fake-newsów mocno wierzę, że wciąż pewne źródła informacji (m.in. takie jak: magazyn Nature, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz kilka uniwersytetów zaangażowanych w realizację badań) można uznać za godne zaufania. Jednak te wątpliwości musi zważyć już indywidualnie każdy rodzic.
W artykule zostały wykorzystane cytaty dr. hab. Ernesta Kuchara, kierownika Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.
https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-Sci_Brief-Children_and_adolescents-2021.1
https://www.nature.com/articles/d41586-021-02947-z
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2116298